یک مرد آلمانی در دههی ۱۸۳۰ میلادی چیزی شبیه به این ابزار را اختراع کرده بود اما با گذشت زمان و نوآوریهایی که درجهت رفع نواقص محصولِ قبلی شد یک خانم فرانسوی در دههی ۱۸۴۰ وسیلهای را به ثبت رساند که شبیهترین نمونه به سایفونی است که امروزه در حال استفاده از آن هستیم.
اما شاید معروفترین و معتبرترین برندی که این دمافزار را به تولید انبوه رساند و پای آن را به کافههای دنیا باز کرد شرکت ژاپنی هریو بود.
این ابزار دمآوری قهوه تشکیل شده از یک حباب در قسمت پایین و یک قیف در قسمت بالا است؛ همه چیز از حباب شروع میشود و در نهایت به همین حباب ختم میشود.
روش غوطهوری و چکهای دو دنیای متفاوت هستند اما سایفون به ما این امکان را می دهد تا از هر دو روش در کنار هم استفاده کنیم.
به صورت خلاصه میتوانیم بگوییم که آب را در حباب میریزیم و سپس منبع حرارت را زیر آن قرار میدهیم، حرارت میتواند توسط چراغ الکلی، گازهای کوچک یا حتا هیترهای برقی تامین شود. مولکولهای آب بعد از به جوش آمدن، با توجه به بخار ایجاد شده در حباب و فشار ناشی از آن به سمت قیف حرکت میکند و مادامی که شعلهی زیر حباب روشن است آب در قیف میماند، اینجا با کمی صبر کردن بسته به کم یا زیاد کردن شعله میتوانیم دمای آب را تا حدی کنترل کنیم، بعد قهوه را اضافه میکنیم. دو روش ساده برای اضافه کردن قهوه وجود دارد. روش سنتی این است که ما از قبل، قهوهی آسیاب شده را در قیف بریزیم تا به محض بالا آمدن آب، تماس با قهوه برقرار و عصارهگیری شروع شود؛ اما این رو ایرادی دارد: اینکه ما دمای آب را نمیتوانیم کنترل کنیم که ممکن است باعث عصارهگیری زیاد از قهوه شود. روش دوم این است که بعد از وارد شدن همهی آب داخل قیف، قهوه را به آن اضافه کنیم. در این روش رو دمای آب کنترل بیشتری داریم.
حالا باید بدانیم که هر کدام از متغییرهای دمآوری چه تاثیری بر عصارهگیری دارند و ما در سایفون چطور باید آنها را کنترل کنیم.
در مورد نسبت قهوه به آب پیشنهاد میشود که مثل دیگر ابزارهای دمآوری قهوه، به ازای هر ۱ گرم قهوه از ۱۵ تا ۱۸ گرم آب استفاده کنید. این نکته را هم باید مدنظر داشته باشید که هر گرم قهوه حدود ۲ گرم آب به خود جذب میکند که وارد حباب نمیشود. هر چقدر نسبت قهوه به آب بیشتر شود قهوهمان غلیظتر و هرچقدر نسبت قهوه به آب کمتر شود قهوهی ما رقیقتر میشود. وزن قهوهی آسیاب شده را هم میتوانید با ترازو یا بهصورت تقریبی با پیمانه اندازهگیری کنید. حالا باتوجهبه نسبتِ قهوه به آبی که گفته شد میتوانید تصمیم بگیرید که از چند گرم قهوه برای چند نفر استفاده کنید.
به عنوان مثال میتوانید از ۲۰ گرم قهوه به ازای ۳۴۰ گرم آب استفاده کنید یعنی نسبت ۱ به ۱۷. البته سایفونها در دو سایز ۳ و ۵ فنجان عرضه شدهاند تا دست شما در نسبت قهوه به آب و دمآوریهای کمتر یا بیشتر باز باشد.
برای شروع فیلتر را در آب جوش بشورید تا اگر رنگ، بو یا مزه از قهوههای قبلی باقی مانده از بین برود. بعد از قرار دادن فیلتر در قیف و جا انداختن قلاب آن، حباب را با میزان آب مورد نظر پر و شعله را روشن کنید. بهتر است آب با دمای حدودِ 60 درجه بریزید که زمان کمتری صرف شود. قیف را کیپ کنید. آب که از حباب به قیف منتقل شد با دماسنجْ دمای آن را اندازهگیری کنید. بازهای بین ۸۸ تا ۹۳ درجه میتواند برای دمآوری سایفون پیشنهاد خوبی باشد.
آخرین کاری که در زمان آمادهسازی انجام میدهیم آسیاب کردن قهوه است. این جمله را برای تمامی روشهای عصارهگیری بهخاطر داشته باشید، زیرا دانهی قهوه در مجاورت اکسیژن، کهنه میشود و اگر قهوه به ذرات ریزتری تقسیم شده باشد سرعت این کهنه شدن خیلی بیشتر میشود.
برای انتخاب درجهی آسیاب هم میتوانیم بر اساسِ طعم و مزه تصمیمگیری کنیم. هر چقدر از آسیاب ریزتری استفاده کنیم باعث عصارهگیری بیشتر از قهوه میشویم. با یک قهوه و نسبتِ قهوه به آب ثابت اولین نشانهی یک قهوهی زیاد عصارهگیری شده تلخی و غلظت بالاست و قهوهی درشت آسیاب شده باعث کمتر شدن عصارهگیری میشود که در این صورت با نوشیدنیای ترش و آبکی مواجه خواهیم بود. اما نباید این تلخ یا ترش بودن را با تلخی و ترشی ذاتی قهوه اشتباه بگیریم.
بعد از بالا آمدن آب، قهوهی آسیاب شده را به آب اضافه کنید. اولین تماس آب با قهوه شروع عصارهگیری است بنابراین با ریختن قهوه دکمهی زمانسنج را هم میزنیم. بعد با یک قاشق چوبی شروع به همزدن میکنیم، این هم زدن به ما کمک میکند تا با پخش کردن قهوه و رساندن آب به همهی قهوه عصارهگیری یکنواختتری داشته باشی. پس از گذشت حدود ۲ دقیقه شعله را خاموش کنید با این کار فشار بخار کم میشود و به کمک جاذبهی زمین قهوه شروع میکند به پایین حرکت کردن، منتظر بمانید تا قهوه فیلتر شود و داخل حباب سایفون ریخته شود؛ این زمان اگر بیشتر از یک دقیقه شد میتوانیم متوجه شویم که از آسیابِ ریزی استفاده کردهایم.
در آخر توجه کنید که اگر هم زدن را درست و یکنواخت انجام دهید بعد از تمام شدن عصارهگیری، تفاله قهوهای که در قیف باقی میماند باید به شکل گنبدی در بیاید در غیر اینصورت میتوانیم متوجه شویم که در عصارهگیری ما یکنواختی رعایت نشده است.
قهوهی دم شده را درون فنجان بریزید و پس از آنکه به دمای مناسب رسید نوشجان کنید.